Strefą Schengen w Unii Europejskiej jest obszar, w którym nie obowiązuje kontrola graniczna na granicach wewnętrznych. Oznacza to, że na obszarze obowiązywania strefy Schengen nie jest przeprowadzana kontrola graniczna. Nie istnieją przejścia graniczne, a przepływ osób i towarów jest bardzo swobodny.
Jeśli jednak zdecydujemy się na przekroczenie granicy zewnętrznej, na przykład z państwem nienależącym do strefy Schengen, podlegamy kontroli granicznej, a nierzadko niezbędne jest również posiadanie wizy.
Strefa Schengen powstała na mocy układu, zawartego 14 czerwca 1985 roku w Luksemburgu. Celem jej utworzenia ma być zapewnianie bezpieczeństwa państwom, które zdecydowały się przystąpić do układu. Historia strefy sięga roku 1984, kiedy to dwa europejskie kraje: Francja i Niemcy zdecydowały się na zawarcie umowy, która miała ułatwiać obywatelom obu państw przekraczanie granicy między nimi.
Porozumienie zostało podpisane w miejscowości Saarbrucken. Wieść o tych poczynaniach szybko rozeszła się po sąsiednich krajach, a unią szczególnie zainteresowane były kraje Beneluxu (Belgia, Holandia, Luksemburg). W czerwcu 1985 roku miało miejsce podpisanie porozumienia, które weszło w życie w 1995 roku i rozszerzyło strefę Schengen. W kolejnych latach do strefy przystępowały kolejne kraje. W 1995 roku zdecydowały się na to Portugalia i Hiszpania. Dwa lata później przyszła kolej na Włochy i Austrię. W roku 2000 do strefy Schengen przystała Grecja. Rok później na ten krok zdecydowały się państwa skandynawskie: Dania, Szwecja i Finlandia oraz Norwegia i Islandia. Norwegia i Islandia traktowane są jako kraje stowarzyszone.
Rok 2007 był czasem przyłączenia do strefy dużej grupy państw, w tym roku przystąpiła do strefy Polska. Oprócz nas na ten krok zdecydowali się również nasi sąsiedzi: Słowacja, Czechy i Litwa, ale także Łotwa, Estonia, Słowenia, Węgry oraz Malta. W 2009 roku strefa Schengen powiększyła się o Szwajcarię.
1 stycznia 2023 r. Chorwacja przystąpiła do strefy Schengen, a 1 stycznia 2025r. - Rumunia i Bułgaria.
Obecnie strefa Schengen obejmuje 25 państw Unii Europejskiej (z 27 wszystkich), z wyłączeniem Irlandii, która utrzymuje w mocy klauzulę opt-out i ma własną strefę razem z Wielką Brytanią oraz Cypru, który jest w trakcie oceny gotowości do przyłączenia się do strefy. Do strefy Schengen należą również cztery kraje nie należące do Unii Europejskiej, mianowicie: Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein.
Razem do strefy Schengen należy obecnie (2025r.) 29 państw.